Asosyalmekan

  HABİTUSUN KURULUŞU 1.1. Kurtuba’nın Sosyal Dokusu ve Entelektüel İklim Kurtuba, İbn Rüşd’ün doğduğu dönemde sadece bir şehir değildi; adeta bir bilgi ekosistemi , insan çeşitliliğinin ve kültürel alışverişin yoğrulduğu bir tarih laboratuvarıydı. Bu şehrin sokaklarında yürüyen bir çocuğun kulağına aynı anda hem Arapça bir hadis dersi, hem bir Yahudi filozofun Tevrat yorumu, hem de Latince bir metin okuyan Hristiyan bir bilginin sesi karışabilirdi. Bu sesler iç içe geçtiğinde ortaya, herhangi bir tekil kimliğin sınırlarına sığmayan bir zihinsel iklim çıkıyordu. İbn Rüşd, bu iklimin ortasında doğarak bir toplumun tüm zihinsel katmanlarını çocuk yaşta soluma imkânı buldu. Kurtuba’nın pazarları da aynı derecede öğreticiydi; çünkü pazar sadece malların değil, bilginin dolaştığı bir mekândı. Tüccarlar, farklı kültürlerden getirdikleri mallarla birlikte oraların hikâyelerini, alışkanlıklarını, ritüellerini de taşırdı. Bu kozmopolit atmosfer, “bir şeyi anlamak için onun içine girmek” ger...

  1. Özet ve Epistemolojik Çerçeve Türkiye'nin modernleşme tarihi, sıklıkla hukuk devrimi, eğitim reformu, kentleşme ve sanayileşme gibi kurumsal değişimler üzerinden okunur; ancak bu yazı, tam da bu süreçlerin arka planındaki inanç haritaları na odaklanmaktadır. Max Weber’in “dünyanın büyüsünün bozulması” kavramı, rasyonel aklın ve bürokratik aklın yükselişiyle birlikte, büyüsel ve mistik unsurların toplumsal merkezden periferilere sürüleceğini öngörüyordu.¹ Türkiye örneğinde ise, görünüşte seküler ve rasyonel bir kamusal alan inşa edilirken, gündelik hayatın derin katmanlarında, kader, nazar, cin, büyü, keramet gibi kavramların yaşam enerjisini koruduğu görülmektedir. Bu rapor, modernleşmenin dinsel ve büyüsel olanı tamamen tasfiye etmediğini, aksine onun biçimini ve dilini dönüştürerek yeniden dolaşıma soktuğunu iddia etmektedir. Bu bağlamda, Weberyen çerçevenin yanı sıra, çağdaş din sosyolojisi ve antropolojinin sunduğu “melezleşme”, “glokalleşme” ve “piyasa dinleri” gibi kavr...