Onur Savaşı Filmi Üzerine

Bir anaokulu veya kreşte öğretmen, eğitici veya uzman olarak çalışıyorsunuz. İşinizi çok seviyor ve onu çok ciddiye alıyorsunuz. Çocukları seviyor ve onların sizden talepleri noktasında çok hassassınız. Çocuklarda sizi seviyor, sizinle oyun onuyor, hatta öyle ki çocuklarda biri hayal dünyasında sizinle ilgili farklı düşlerin peşinde. Çocuk hayal dünyasında besleyip büyüttüğü kurguyu bir oyun esnasında bir şeklide sizinle yaşamak istiyor fakat siz uzak duruyor ve bunun yanlış bir şey olduğunu söylüyorsunuz. Çocuk bu duruma çok kızıyor, içleniyor ve size bir tepki olarak yetkililere hayal dünyasının elverdiğince olmadık şeyler anlatıyor. Hakkınızda taciz davası açılıyor. İşinizden uzaklaştırılıyorsunuz, insanların size bakışı değişiyor, hakkınızda olmadık dedikodular yayılıyor. Oldukça çirkin ve ağır bir damgalama ve yaftalama ile karşı karşıya kalıyorsunuz. Öyle ki bir  alışveriş merkezinde marketin sahibi diğer müşterilerin talepleri doğrultusunda artık oradan alışveriş yapamayacağınızı söylüyor, ısrarınız sonucunda birkaç kişi tarafından hem hakarete uğruyor, hem de tartaklanarak marketten kovuluyorsunuz.

Böyle sıkıntılı ve ağır dönemlerde size destek olacak, size inanacak, ve hakkınızda yayılan dedi koduların apaçık bir ,iftira olduğunu söyleyecek bir aile ve dostunuzun  olması ne kadar önemlidir.

Bu olaylar örgüsü Thomas Vinterberg 2012 yılında çektiği Onur Savaşı adlı filmde yer alıyor. Öylesine söylenmiş gerçek dışı bir sözün insanlar arasında nasıl hemen bütün hayatınızı alt üst eden  büyük bir gerçekliğe dönüştüğü; bir tutkal gibi söz konusu söylentinin  nasıl hemen kişiliğinize, itibarınıza ve onurunuza yapıştırıldığı
;size yakın ve sizi tanıyan insanlarında bu kurguya veya iftiraya iyice araştırıp incelemeden hemen nasıl alet oldukları anlatılıyor.

İnsanların olayların iç yüzünü bilmeden duyum ve söylentilerle ilgili bireyleri yaftalama ve damgalama eğiliminde oldukları görülmektedir. Damga ile hedef kişi arasında ilişki kurulmasından sonra bundan sıyrılmak ve bundan farklı olduğunu ispat etmek oldukça zordur. Erving Goffman sosyolojisinde Stigma yani damga kavramı varır. Goffman’a göre damga, tam toplumsal kabul görme engeli olan kişileri temsil eder: Engelliler, azınlık grupları, her türden dolandırıcılar, çocuksuz çiftler vb. Goffman bu konuda damgalanmış ve normal olanın kişiler değil bakış açıları olduğunu vurgulamaktadır.[1] Yani temelde damga veya yafta hedef kişiden bağımsız bir şekilde üretilmiş zihinsel bir durumdan öteye gitmemektedir.  Böyle bir gerçek dışılığın ve kurgunun hayatın orta yerinde insanların inanıp kabullendiği bir olguya dönüşmesi an meselesidir.

HAYRETTİN GÜL

---

[1] Poloma, Margaret M. Çağdaş Sosyoloji Kuramları, (Çeviren: Hayriye Erbaş),  Gündoğan Yayınları, 2. Basım, İstanbul 1996. S.213.