Kış Uykusu Filmi Üzerine

Kış Uykusu Filmi Üzerine

Filmin yönetmeni Nuri Bilge Ceylan. Üç Maymun filmiyle Cannes film festivalinde en iyi yönetmen ödülünü aldı. Ödül töreninde yaptığı konuşmada "Ödülü, tutkuyla sevdiğim yalnız ve güzel ülkeme adıyorum" demişti. Bu sözden çok etkilenmiştim. İnsan öyle bir söz söylemeli ki sözün makamı, mekânı, muhatabı ve mahiyeti bir bütünlük oluştursun. Bana göre bu söz böyle bir bağlamda söylenmişti. ‘Kış Uykusu’ bu ‘Bilge kişinin son filmi’.

Yaklaşık 4 saat süren film insanı içine çekiyor ve onu aynanın karşısına geçiriyor. Film uzun diyaloglarıyla toplumda var olan sınıf çatışmasına varlıklı entelektüel kesimle fakir ama onur ve gururuna düşkün Anadolu insanının ilişkiler ağı üzerinden ışık tutuyor. Birey ve toplumun yakıcı sorunlarını uzun ama etkili diyaloglarla gün yüzüne çıkarıyor.

İnsan hayatta uğraştığı, yaptığı şeylerle ya kendini bulmak yahut bütün bu uğraşları kılıf olarak kullanarak kendinden kaçmak ister. İnsan eylemleriyle kendini arar bir taraftan. Bir kitap okuduğunda, bir film izlediğinde veya bir müzik eseri dinlediğinde kendi izini sürer. İnsana aradığı, ifade edemediği, gizlediği ve bir çocuk gibi içinde büyüttüğü ‘kendini’ bulduruyor film.

Diğer taraftan insan bazen yaptığı, uğraştığı işlerle kendinden kaçmak ister. Yüzleşmek istemediği, geçiştirdiği ve farklı bahanelerle üzerini örttüğü dert, keder ve sorunlarla karşı karşıya gelmek istemez. Film bu yönüyle kendinden kaçanları tutup getiriyor, onları aynaya baktırıyor ve kendilerinden kaçarken nasıl yakalandıklarını onlara aşikâr ediyor. Arayış ve kaçış insan hayatının bütün serencamının adıdır aslında.

Entelektüel sınıfın dine ve dindara yaklaşımını aydın-imam ilişkisi üzerinden ustalıkla sahneye yansıtıyor. Bir yönetmen Anadolu’nun bir köşesinde imamlık yapan kişinin çekingenliğini, fedakârlığını, çelişkiler yumağına dönen sorunlara çözüm arayışını, saflığını vb. özelliklerini ancak bu kadar sahici şekilde sahneye koyabilir.

Filmdeki Uzun diyaloglardan kısa kesitler....

‘Kendimi kandırma eşiğim, keşke senin kendini kandırma eşiğin kadar düşük olsaydı.’

‘Yardımlaşmak, aç köpeğin önüne kemik atmak değildir, En az köpek kadar aç olduğunda kemiği onunla paylaşmaktır.’

‘Sen acı çekmemek için kendini kandırmayı tercih ediyorsun.’

‘Sen oyuncu olduğun için sahici olmayı beceremiyorsun.’

HAYRETTİN GÜL